Znajduje się tu opactwo
Cystersów i drewniany kościół Św.Bartłomieja.
Kościół został wzniesiony
prawdopodobnie w XIII wieku dla okolicznej ludności, nad którą cystersi
sprawowali opiekę duszpasterską. W 1466 r. po pożarze kościół odbudowano
staraniem opata cystersów, ks.Piotra Hirszberga. Pracował tutaj wówczas krakowski cieśla Maciej Mączka, który pozostawił swoją sygnaturę na drewnianym, gotyckim
portalu.
Wnętrze kościoła jest
ozdobione rokokową polichromią z XVIII w. W ołtarzu głównym dostrzegamy obraz
przedstawiający św. Bartłomieja wraz ze św. Piotrem i św. Pawłem.
W XVIII w. kościół
otoczono drewnianym ogrodzeniem, w którym wzniesiono barokową bramę będącą
jednocześnie dzwonnicą.
Cystersi przybyli do Mogiły w czasie
panowania Leszka Białego. Zakon ten, oparty na regule św. Benedykta, sprowadził biskup Iwo Odrowąż. Cystersi zajmowali
się rolnictwem, toteż klasztory swe budowali w pobliżu rzek. Wieś Mogiła
położona przy ujściu Dłubni do Wisły była dla nich
wymarzoną okolicą. Mimo niesprzyjających okoliczności-najazdów
tatarskich-wzniesiono kościół pod wezwaniem Św. Wacława. Szczególny rozkwit
opactwa przypadł na czasy renesansu, kiedy pracował tutaj znany malarz Stanisław Samostrzelnik.
W kościele znajduje się słynne Sanktuarium Krzyża Mogilskiego.
Wedle tradycji krzyż wyłowiono z Wisły, przyniesiono do opactwa, gdzie zasłynął
licznymi cudami. Cudowny krucyfiks wierni obchodzą na kolanach, stąd wyżłobione
ślady na posadzce wokół ołtarza.
Do kościoła przylegają krużganki z XIV w.
Warto tu zwrócić uwagę na wielki fresk przedstawiający Ukrzyżowanie. Z
krużganków wiedzie wejście do kapitularza, gdzie znajdują się obrazy malowane
przez Michała Stachowicza
ukazujące legendarną historię Wandy.
Nieopodal klasztoru znajduje
się kopiec Wandy.
Wedle legendy Wanda była roztropną i piękną królową. Odrzuciła propozycje małżeństwa niemieckiego księcia Rytygiera, a nie chcąc narażać swego plemienia na najazd niemiecki rzuciła się do Wisły. Wdzięczny lud usypał mogiłę w pobliżu miejsca, w którym wyłowiono ciało królowej. Kopiec ma kształt ściętego stożka o wysokości 14 m, natomiast średnica podstawy wynosi 50 metrów. Usypany został prawdopodobnie w VII lub VIII w., choć według jednej z teorii wzniesiony był nawet przez Celtów w IV tysiącleciu p.n.e. Obecnie na szczycie znajduje się marmurowy pomnik zaprojektowany przez Jana Matejkę.