W listopadzie udaliśmy się na wycieczkę trasą Plac Matejki-Rynek Główny. Zwróciliśmy szczególną uwagę na dawne fortyfikacje miejskie jako wiążące się z żywiołem ognia i ziemi.

HISTORIA

Przedlokacyjny Kraków był obwarowany wałem kamienno-ziemnym, a poza tym naturalną ochronę przed najazdem wroga stanowiły rozlewiska Wisły.

W 1285 roku Leszek Czarny zezwolił na otoczenie miasta murami obronnymi, których budowa trwała do początków XIV wieku. Później mury ciągle modernizowano. Ukoronowaniem prac związanych z obroną miasta stało się wzniesienie Barbakanu u schyłku XV wieku.

W miarę upływu kolejnych stuleci stan murów stawał się coraz bardziej katastrofalny, stąd w 1806 roku podjęto decyzję o zlikwidowaniu obwarowań. Dzięki staraniom prof.UJ Feliksa Radwańskiego uratowano północną część fortyfikacji.

MURY

Miasto było obwiedzione podwójnym murem. Mur wewnętrzny miał 2,40m szerokości i około 6-7 m wysokości, a zewnętrzny, niższy, zwany przedmurzem, miał 2,20-2,50 metra wysokości. Mur był przerywany basztami. Mierzyły one ponad 10 metrów wysokości. Ważnym elementem były tu bramy wjazdowe. W bramach osadzone były dębowe wrota i brony typu kratowego. Zachowała się Brama Floriańska, którą bronił cech kuśnierzy. Nad bramą wejściową widnieje tu orzeł piastowski wykonany według projektu J.Matejki. Dodatkowym zabezpieczeniem bram i murów przed dostaniem się wroga do miasta była fosa, nad którą spuszczano most zwodzony. Fosa miała 6-8 metrów szerokości i 3,40 metra głębokości, a wypełniona była wodą z Rudawy.

BARBAKAN

Jest to fenomen architektury obronnej. Wzniesiony został z cegły na planie koła o średnicy wewnętrznej 24,40 metrów. Grubość murów sięga ponad 3 metrów. Jest to budowla gotycka zwieńczona 7 wieżyczkami. W dolnej części murów Barbakanu znajdują się otwory przeznaczone dla artylerii. Barbakan był praktycznie nie do zdobycia aż do XIX wieku.

OGIEŃ I ZIEMIA

Ogień jest ściśle związany z architekturą militarną. Przecież towarzyszy on działaniom wojennym stanowiąc niszczycielską siłę. Należy tu wspomnieć, że przedmieścia Krakowa specjalnie palono chcąc utrudnić najeźdźcy dostanie się do miasta. Tak było na Kleparzu palonym w czasie oblężenia Krakowa przez wojska arcyksięcia Maksymiliana Habsburga, w trakcie najazdu szwedzkiego i podczas konfederacji barskiej. Z drugiej strony pamiętajmy również, że cegła, materiał użyty do wzniesienia fortyfikacji, to glina, czyli żywioł ziemi- wypalony w ogniu.